Ombuigingen per programma

Welke ombuigingen worden voorgesteld?

Wat gaan we doen?
Wmo - Herindicatie maatwerkvoorzieningen zelf uitvoeren
Deze maatregel houdt in dat keukentafelgesprekken worden gevoerd in plaats van herindicaties op voorstel van zorgaanbieders. Dit betreft indicaties die langer dan drie jaar lopen en geldt voor de producten ‘begeleiding regulier’ en ‘begeleiding zwaar’. Voor de uitvoering van deze maatregel is een structurele investering noodzakelijk in de uitbreiding van personeel met 1,5 fte per jaar.
Er wordt verwacht dat zorgaanbieders hierdoor effectiever aan gestelde doelen zullen werken, wat leidt tot kortere trajecten. Deze maatregel hangt samen met maatregel 'Wmo - Maatwerkvoorzieningen - bezien langlopende indicaties'.

Op basis van een inschatting verwachten wij dat bij circa 10% van de indicaties een gedeeltelijke besparing kan worden gerealiseerd als het gaat om omvang (aantal uren) en hoogte (eerder afschalen van begeleiding zwaar naar regulier of van regulier naar voorliggend veld). Deze verwachting brengt echter onzekerheid met zich mee wat betreft de mate van structurele lastenverlichting.

Wmo - Herinvoeren inkomensafhankelijke eigen bijdrage
Het oorspronkelijke doel van dit voorstel was om de gemeente financiële besparingen te laten realiseren zodra de eigen bijdrage binnen de Wmo weer inkomensafhankelijk wordt. De Rijksoverheid is momenteel bezig met de invoering van deze maatregel, waarvan wordt verwacht dat deze binnen twee jaar van kracht zal zijn.

Echter blijkt de eerder geraamde ombuiging niet haalbaar te zijn. Het Rijk heeft een taakstelling opgelegd met betrekking tot het beperken van de aanzuigende werking en de verwachte toename van inkomsten. Dit is bevestigd in de meicirculaire 2024. Als gevolg hiervan is de verwachte besparing reeds verrekend in de tegemoetkoming vanuit het Rijk.

Wmo - Dagbesteding, duur terugbrengen en overhevelen naar sociale basis
De benutting van Wmo-geïndiceerde dagbesteding neemt af, evenals het aantal aanvragen hiervoor. Tegelijkertijd zien we een groei in het gebruik van initiatieven binnen de sociale basis voor dagstructuur, met name door ouderen en mensen met beginnende dementie. Daarom gaan we inzetten op het overhevelen van dagstructuur naar meer plekken in de wijk, zodat ouderen dicht bij huis kunnen deelnemen aan dagbesteding die aansluit bij hun wensen en behoeften.
Daarnaast biedt deze aanpak ruimte voor mantelzorgers om even tot rust te komen, een luisterend oor te vinden of een kop koffie te drinken. Wmo-geïndiceerde dagbesteding blijft echter beschikbaar voor die groep mensen die hier daadwerkelijk behoefte aan hebben of afhankelijk zijn van zorgmedewerkers voor hun dagelijkse routine.
Daarbij gaan we het aantal uren van een dagdeel dagbesteding terugbrengen van 3,5 naar 3 uur. Dit kan op z'n vroegst vanaf 2028.

Vraagafhankelijk vervoer - financiële ruimte aframen
Ondanks een lichte toename in het volume, is het vraagafhankelijke vervoer nog altijd niet terug op het niveau van vóór de coronaperiode. Hierdoor ontstaat in 2024 een incidenteel voordeel van € 420.000. Het aframen van € 150.000 biedt voldoende ruimte om zowel de effecten van de aanbesteding als een mogelijke volumegroei op te vangen. De ontwikkeling in het gebruik is echter nooit volledig voorspelbaar, waardoor wij deze ontwikkelingen nauwlettend blijven monitoren.

Wmo - Maatwerkvoorzieningen - bezien langlopende indicaties
De Wmo is bedoeld als tijdelijke ondersteuning voor inwoners die dit nodig hebben om weer zelf de regie over hun leven te krijgen. Desondanks bestaan er een aantal langlopende indicaties voor inwoners. Het doel van deze maatregel is om een analyse uit te voeren op deze langlopende indicaties, waarbij wordt onderzocht voor welke doelgroepen deze worden afgegeven en wat de redenen zijn voor hun langdurige karakter.
Op deze wijze worden langlopende indicaties opgeschoond en wordt vastgesteld voor welk deel een meer passende ondersteuningsmogelijkheid beschikbaar is. Deze maatregel vraagt een investering in de uitbreiding van het aantal Wmo-consulenten die de analyse uitvoeren.

De uitkomsten van deze analyse bieden de basis om het proces van indicatiestelling en herindicatie (maatregel ‘Wmo - Herindicatie maatwerkvoorzieningen zelf uitvoeren’) aan te passen, zodat langlopende indicaties in de toekomst zoveel mogelijk worden voorkomen.

Beschermd wonen plekken afbouwen
In lijn met de regiovisie wordt het aantal plekken Beschermd wonen verder afgebouwd en omgezet naar plekken voor Beschermd thuis. Deze ombuiging betreft het verwachte autonome besparingspotentieel voor de komende jaren.

Wmo - Thuisondersteuning - tweewekelijks 3 uur toekennen
Inwoners krijgen niet twee uur per week, maar drie uur per twee weken huishoudelijke hulp toegewezen. Mocht de landelijke regelgeving strikter worden gehandhaafd, dan brengt dit risico’s voor de gemeente met zich mee. Wij blijven als gemeente maatwerk leveren, aangezien deze standaard niet voor alle inwoners passend is. De verwachte kostenbesparing is daarom afhankelijk van het aantal cliënten waarbij wordt verwacht dat een vermindering van ondersteuning geen problemen veroorzaakt. Daarnaast ontvangt een aantal inwoners reeds ondersteuning via deze systematiek, waardoor zij niet worden meegenomen in de besparingsberekening.

Wmo - Thuisondersteuning - wijk- en locatiegericht aanbieden
Deze maatregel houdt in dat zorgaanbieders worden toegewezen aan een specifieke locatie of wijk, om de huishoudelijke ondersteuning meer wijkgericht te indiceren. Hiermee wordt beoogd de inzet van ondersteuning efficiënter te maken. Verwacht wordt dat deze maatregel geen directe financiële voordelen voor de gemeente oplevert; de baten en lasten worden daarom op nul gesteld.

Wel draagt deze aanpak bij aan:

1. Het waarborgen van de beschikbaarheid van ondersteuning voor onze inwoners,
2. Het terugdringen van wachtlijsten, en
3. Het verbeteren van de kwaliteit van de zorg.

Door deze toewijzing kan een zorgverlener zijn tijd efficiënter indelen en kunnen zorgmomenten van inwoners worden gecombineerd, terwijl de inwoner te allen tijde passende ondersteuning blijft ontvangen.

Collectieve zorgkostenverzekering
Inwoners met een laag inkomen (<130% sociaal minimum) en weinig vermogen kunnen via de gemeente een collectieve zorgverzekering van Menzis afsluiten. De gemeente betaalt mee aan de zorgverzekering, waardoor de premie voor inwoners wordt verlaagd. Inwoners krijgen hiermee een aanvullende verzekering met een ruime dekking. In 2026 wordt er voor gekozen om de begroting in lijn ter brengen met de realisatie. Dit levert een structureel voordele op van € 150.000. Vanaf 2027 zal er ook scherper worden getoetst op de hoogte van het eigen vermogen. Hierdoor valt er een besparing te verwachten van € 97.000 per jaar structureel omdat er hierdoor minder mensen in aanmerking komen voor deze regeling.

Leerlingenvervoer van 4 naar 6 km
In de landelijke modelverordening leerlingenvervoer wordt een kilometergrens van 6 km gehanteerd. De gemeente Ede hanteert momenteel een lagere grens van 4 km. Het verhogen van deze grens van 4 naar 6 km leidt tot kostenbesparingen, aangezien een aantal leerlingen hierdoor niet langer in aanmerking komt voor leerlingenvervoer. Vanwege bestaande langlopende indicaties en de maatschappelijke impact van deze wijziging, is een geleidelijke afbouw noodzakelijk. Daarbij behouden een onbekend aantal leerlingen met een beperking het recht op leerlingenvervoer, ook binnen een afstand van minder dan 6 km.

Op basis van een globale inschatting betreft dit circa 40 tot 60 leerlingen die in de toekomst geen aanspraak meer kunnen maken op (financiële) ondersteuning voor leerlingenvervoer. De geraamde bedragen zijn eveneens gebaseerd op deze ruwe schatting. De afbouw zal starten in het schooljaar 2026-2027.

Versoberen opdracht Werkkracht
Werkkracht Ede B.V. (verder: Werkkracht) voert voor de gemeente Ede de Participatiewet, de sociale werkvoorziening en elementen vanuit de inburgeringswetgeving uit. De rijksmiddelen Participatie hiervoor zijn onderdeel van het financieel kader van Werkkracht en basis voor de begroting. Het college dient te voldoen aan de aanspraken die de inwoner heeft op grond van deze wetten.
Besloten is om de opdracht aan Werkkracht op het gebied van niet wettelijke activiteiten (een voorbeeld is OpMaat naar Werk afschaffen) te versoberen (€ 260.000 voordeel) alsmede een extra inzet te doen op het verhogen van de inkomsten van Werkkracht, zoals bijvoorbeeld het expertisecentrum en de inzet van job coaching (€ 240.000 voordeel). In 2026 wordt hierdoor een voordeel van € 350.000 verwacht, vanaf 2027 € 500.000.

Beëindigen gemeentelijke bijdrage aan Arbeidsmarktregio
Gemeente Ede fungeert als centrumgemeente en treedt op als penvoerder en kassier voor de arbeidsmarktregio Foodvalley. In de begroting van de Arbeidsmarktregio (AMR) is een structurele bijdrage van € 133.450 opgenomen, afkomstig uit de eigen middelen van de gemeente Ede. Hoewel deze bijdrage historisch is bepaald, is deze in de toekomst niet meer noodzakelijk. Dit komt doordat er voldoende rijksmiddelen beschikbaar zijn die de gemeente Ede ontvangt voor de vervulling van haar rol als centrumgemeente.

Maatregelen Jeugdzorg
Bij de Perspectiefnota 2025-2028 is een taakstelling ingeboekt voor de Jeugdzorg oplopend naar € 2,75 miljoen in 2028 en verder. Afgelopen periode is er veel tijd geïnvesteerd in het (nog) verder onderzoeken van de haalbaarheid van de mogelijke maatregelen. Er is voor gekozen om de taakstelling in te vullen met de volgende maatregelen:

• Actieve regie toegangsteams.
• Collectivering aanbod Centrum voor Jeugd en Gezin.
• Onderwijshuisvesting ten behoeve van wachtlijst speciaal onderwijs.
• Collectivering van onderdelen aanbod jeugdhulp.
• Inzet informele steunfiguren jeugd.