Actualisatie begroting/nieuw beleid per programma

Wat gaat het kosten?

Wat gaan we doen?
Verlaging kosten afvalstoffenverwerking
De kosten van afvalstoffenverwerking zijn verlaagd vanwege de nieuwe aanbesteding door Regio de Vallei voor verwerking van fijn- en grof restafval en luiers per 1 april 2025. De kostenverlaging is het gevolg van het nieuwe contract voor fijn restafval welke een lager tarief biedt. Het voordeel wordt verrekend met de egalisatievoorziening Afval, waardoor er per saldo geen direct effect is op de gemeentebegroting. Het voordeel kan worden betrokken bij de toekomstige afvalstoffenheffing (lokale lasten).

Actualisatie OddV taken
We stellen de budgetten voor de OddV in de gemeentebegroting bij naar het actuele werkpakket aan de OddV. Dit betreft structurele handhavingsactiviteiten op vakantieparken en actualisatie van het aantal bedrijven door autonome groei. De werkzaamheden volgen enerzijds uit de kaderbrief 2026 en anderzijds uit het vastgestelde uitvoeringsprogramma.

Verlengen incidentele inzet OddV op vakantieparken met 1 jaar
Uit een analyse van alle handhavings- en veiligheidsinstrumenten die ingezet worden op vakantieparken volgt het advies om voor de komende jaren het huidige instrumentarium te optimaliseren. Ontwikkelingen rondom bijvoorbeeld stikstofwetgeving, de recreatiedruk en de mogelijk landelijke wetgeving rondom permanente bewoning op vakantieparken maken toekomstige inzet onzeker. Er loopt een onderzoek om de invloed die deze ontwikkelingen hebben op het in te zetten handhavings- en veiligheidsinstrumentarium goed te duiden. De resultaten van dit onderzoek zijn niet te verwachten voor het einde van 2025.
Door voor 2026 incidenteel € 250.000 beschikbaar te stellen kan de huidige inzet ook in 2026 doorgaan. De resultaten van het vervolgonderzoek worden meegenomen in de begroting 2027-2030. Hierdoor kunnen we blijven voldoen aan het huidig vastgestelde beleid.

Facilitaire Plannen
Naast gemeentelijke grondontwikkelingen spelen in Ede ook een groot aantal particuliere grondontwikkelingen: de facilitaire plannen. Hoewel we streven naar het maximaal verhalen van de gemeentelijke kosten op facilitaire projecten, zien we dat aanvullende middelen noodzakelijk zijn, omdat niet alle kosten verhaald kunnen worden. De belangrijkste reden hiervoor is dat in het verleden afgesloten overeenkomsten onvoldoende zijn gebleken om de volledige kosten van ambtelijke inzet te dekken. Deze plannen naderen de komende twee jaar voltooiing, waarmee naar verwachting het knelpunt na twee jaar fors zal afnemen. Duidelijk is wel dat een deel van de kosten een structureel karakter heeft omdat niet alle gemeentelijke inzet wettelijk verhaalbaar is. De komende twee jaar zullen we gebruiken om contractvorming met derden te verbeteren en inzichtelijk te maken wat op langere termijn nodig is om facilitaire projecten te blijven ondersteunen.

Uitvoering omgevingsvisie: inzet natuur en leefomgeving
In Ede spelen meerdere uitdagingen op het gebied van natuur en leefomgeving. We zien dat rechterlijke uitspraken en regelgeving deze urgentie aanscherpen. We willen daarom het Omgevingsplan afronden en aan de slag om emissies verder terug te dringen. Dit is nodig om de ontwikkelingen van Ede mogelijk te kunnen maken. Zonder deze inzet komt woningbouw en de ontwikkeling van bedrijventerreinen in een gezonde leefomgeving verder onder druk te staan.
Dit vraagt om een aanpak die integraal stuurt op alle uitdagingen die in Ede spelen, zoals het behoud en herstel van het natuurlijk systeem en de biodiversiteit, aanpak luchtkwaliteit met relatief hoge concentraties van fijnstof en aanpak geurhinder. Hiervoor hebben we structurele capaciteitsuitbreiding nodig op de thema's natuur en milieu om structureel gericht aan oplossingen te werken voor deze uitdagingen.

Structurele bijdrage aan landelijk Digitaal Stelsel Omgevingswet
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet is het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) uiteindelijk in 2024 in gebruik genomen. Dit had tot gevolg dat bij de septembercirculaire 2024 (PB 2025) opnieuw een structurele korting is doorgevoerd op de bijdrage aan het DSO voor de uitvoering van deze taak. Voor 2024 en 2025 worden deze structurele lasten opgevangen met het incidentele budget dat voor de (eenmalige) invoering van deze gehele wet is ontvangen. Vanaf 2026 wordt vanuit het Rijk geen compensatie meer ontvangen voor de invoering van de Omgevingswet. Voor de structurele kosten van het DSO is daarom vanaf 2026 gemeentelijk budget nodig.

Afronding Kop van de Parkweg
De Kop van de Parkweg is na bijna 30 jaar planontwikkeling afgerond. Het sluitstuk wordt gevormd door de openbare ruimte tussen het Zuidplein en het parkje tegenover de cafés aan de Parkweg. Op deze locatie komen drie afzonderlijke projecten, te weten Spoorzone, Kop van de Parkweg en Emmalaan, samen. Een goede afronding van de openbare ruimte is na jaren van diverse bouwactiviteiten van belang. Door hoogteverschillen in dit gebied, de inpassing van het bestaande tankstation en de beperkte ruimte, is gebleken dat het lastig is om tot een goede oplossing voor de inrichting van de openbare ruimte te komen. Een standaard inrichting is door deze complexiteit hier niet mogelijk en daarom is maatwerk noodzakelijk bij het vaststellen van het definitieve inrichtingsplan en de realisatie.

Correctie uitgaven ten laste van reserve Omgevingsvisie
Bij de Programmarekening 2024 is het beslispunt opgenomen om het saldo van de middelen Omgevingsvisie per 1-1-2025 over te hevelen naar de hiervoor ingestelde reserve Omgevingsvisie. Op basis van eerdere besluitvorming staan, in de jaren 2025 en 2026, nog uitgaven voor de omgevingsvisie begroot die ten laste komen van de Algemene reserve. Via deze correctie worden de betreffende uitgaven ten laste gebracht van de reserve Omgevingsvisie.

Dotatie aan reserve Omgevingsvisie
Voorgesteld wordt om in 2027 € 25 miljoen te doteren aan de reserve Omgevingsvisie. Nadere toelichting is terug te vinden in hoofdstuk 3.5 Voortgang uitvoering Omgevingsvisie Ede.

Grondexploitatie Veldbies
Veldbies is een woningbouwlocatie die deels actief en deels faciliterend wordt opgepakt. Het betreft een ontwikkeling van 70 - 120 woningen, waarvan circa 70% op gemeentelijk gronden zal plaatsvinden. Op 11 april 2024 heeft de raad de startnotitie Veldbies vastgesteld en een krediet van € 160.000 beschikbaar gesteld voor de verdere voorbereiding tot aan opening van de grondexploitatie. Naar nu blijkt vergt deze voorbereiding meer inzet dan vooraf geraamd. De verplaatsing van de sportvelden, de ontsluiting van de nieuwe wijk, de onderzoeken en het verwerken van alle ambities in het stedenbouwkundig plan hebben veel specifieke inzet gevraagd. Daarmee is ook duidelijk dat het voorbereidingskrediet onvoldoende gaat zijn om de voorbereidingen tot aan opening van de grondexploitatie Veldbies te dekken. Het resterende benodigde krediet wordt nu ingeschat op € 115.000. Op basis van de huidige ramingen kunnen de verdere voorbereidingskosten gedekt worden vanuit de nog te openen grondexploitatie. Naar verwachting zal het resultaat van deze grondexploitatie licht positief zijn. De opening van de grondexploitatie zal naar verwachting worden opgenomen in het MPG 2026. Voorgesteld wordt een aanvullend voorbereidingskrediet van € 115.000 beschikbaar te stellen voor de verdere plankosten tot aan opening van de grondexploitatie Veldbies en dit krediet ten laste te breng van de nog te openen grondexploitatie.